Kultura na Rozdrożach: Podsumowanie Roku 2024
Ośrodek Międzykulturowych Inicjatyw Twórczych ROZDROŻA to miejska instytucja kultury, działającą od 2008 roku w Lublinie. Aktywność Ośrodka jest mocno zakorzeniona w lokalności regionu. Instytucja wpisuje artystyczne doświadczenia w perspektywę uniwersalną, a światowe tendencje przymierza do osobliwych praktyk naszej codzienności. Ambicją Ośrodka jest podejmowanie inicjatyw odważnych, obciążonych ryzykiem, penetrujących nieznane jeszcze terytoria i kulturowe „rozdroża”. Przygląda się procesom spotkania, dialogu i konfrontacji, inspirując postawy tolerancji i społecznej odpowiedzialności. Do cyklicznych wydarzeń realizowanych przez Ośrodek ROZDROŻA należą: Festiwal Tradycji i Awangardy Muzycznej KODY, Festiwal Sztuki w Przestrzeni Publicznej OPEN CITY, Projekt „Portal”, Rozdroża Tradycji oraz inne kulturalne przedsięwzięcia.
„Rok 2024 był dla OMIT ROZDROŻA czasem intensywnych działań artystycznych. Realizowane projekty wpisały się w cel instytucji — wzmacniały dialog międzykulturowy, łączyły tradycję z awangardą oraz promowały sztukę, muzykę jako narzędzia integracji społecznej i refleksji nad współczesnym światem” – Piotr Franaszek
Portal Lublin – Wilno rozszerza horyzonty
Interaktywna instalacja, zainicjowana cztery lata temu przez litewskiego artystę Benediktasa Gylysa, została w 2024 roku rozszerzona o nowe lokalizacje: Dublin, Nowy Jork, Międzynarodową Stację Kosmiczną, a następnie Filadelfię. Rotacyjne transmisje na żywo umożliwiły wirtualne spotkania i działania artystyczne między mieszkańcami tych miast.
Głównym założeniem projektu jest stworzenie platformy komunikacji dla przechodniów, ale również dla instytucji i organizacji. Portal daje możliwość pokazania w różnych zakątkach świata lubelskich projektów oraz interaktywnych działań po obydwu stronach.
W Lublinie portal mieści się na placu Litewskim, w Wilnie przed głównym dworcem kolejowym, w Dublinie na O’Connell Street z widokiem na General Post Office oraz pomnik The Spire of Dublin. Z kolei w Filadelfii instalację ulokowano na John F. Kennedy Plaza (Love Park), po 7 listopada 2024 miała zostać przeniesiona do historycznej dzielnicy miasta.
Projekt ten wpisał się również w starania Lublina o uzyskanie tytułu Europejskiej Stolicy Kultury 2029. Dzięki „Portalowi” Lublin zyskał nie tylko nową atrakcję turystyczną, ale także narzędzie do budowania międzynarodowych więzi i promowania kultury na szeroką skalę.
Transmisja koncertu Ciana Ducrota za pośrednictwem „Portalu”
/27 sierpnia 2024/
Cian Ducrot wystąpił na żywo przed „Portalem” w Dublinie wraz z flashmobowym chórem, a jego koncert był transmitowany bezpośrednio na ulice Lublina, Nowego Jorku i Wilna. To pierwsza tego typu inicjatywa, która połączyła te cztery miasta w jedną, wspólną muzyczną przestrzeń. Cian Ducrot to irlandzki piosenkarz i autor tekstów znany z występów ulicznych oraz telewizyjnych, a także buskerskich setów w centrach handlowych czy pociągach. W repertuarze znalazły się hity z jego debiutanckiego albumu Victory, w tym takie utwory jak „I’ll Be Waiting” czy jego najnowszy singiel „Something I Can’t Afford”.
GALERIA ROZDROŻA
Galeria Rozdroża znajduje się w korytarzu prowadzącym do Ośrodka. Jako publiczna instytucja kultury zlokalizowana w ścisłym centrum Lublina Ośrodek ROZDROŻA skupia się na przedstawianiu problemów, określonych w obszarze edukacji obywatelskiej, przygląda się procesom przemian kulturowych, społecznych i politycznych, swoistym „byciu na rozdrożach”. Przedmiotem działań jest zatem sztuka społeczna, która pozwala tzw. zwykłym ludziom „mówić” o ich sytuacji i ją zmieniać.
Wystawy zorganizowane w ramach Akademii Odkryć Fotograficznych:
Tomasz Bielawski — Tylko 3 liry
/luty 2024/
Artysta zaprezentował fotografie stereoskopowe — wykonane techniką obrazowania oddająca wrażenie normalnego widzenia trójwymiarowego, to znaczy odwzorowującą nie tylko kształt i kolor obiektów, ale także ich wzajemne zależności przestrzenne, odległość od obserwatora i głębię sceny. Wystawa przedstawiała kadry z zatłoczonego i pełnego gwaru lokalnego, tureckiego bazaru. Wydarzenie odbyło się w ramach jubileuszu 10 lat Muzeum Fotografii w Janowie Lubelskim i 10-lecia Akademii Odkryć Fotograficznych.
Tomasz Bielawski — lekarz weterynarii i pasjonat obrazowania stereoskopowego. Od ponad 40 lat kolekcjonuje sprzęty i materiały związane z trójwymiarem, tworząc największą w Polsce i jedną z największych w Europie kolekcji 3D. Specjalista fotografii stereoskopowej, członek Polskiego Klubu Stereoskopowego (PKS) i Międzynarodowego Związku Stereoskopowego (ISU). Jego prace podziwiane są w kraju i za granicą, można je znaleźć na fotomplastikon.pl, a ich kolekcję w wirtualnym muzeum 3d-muzeum.pl.
Wojciech Zaręba — Ghana
/marzec 2024/
Wystawa „Ghana” Wojciecha Zaręby to fotograficzna wycieczka do wybrzeży zachodniej Afryki. Autor zdjęć, biznesmen i pasjonat fotografii, dotarł tam po raz pierwszy w 2014 roku w celach zawodowych. Zafascynowany egzotyczną krainą sięgnął po aparat i w wolnych od pracy chwilach zaczął dokumentować życie, kulturę, tradycję i wartości kraju bogatego w surowce mineralne, nie uciekając od zagadnień socjologicznych i pytań o potrzeby tego szybko rozwijającego się regionu. W jego zdjęciach widać relacje z dnia codziennego mieszkańców znad Zatoki Gwinejskiej.
Wojciech Zaręba – z wykształcenia prawnik, z pasji – fotograf. Od 10 lat mieszka i pracuje w Ghanie. Wykonywane przez niego fotoreportaże i etiudy zdjęciowe prezentują przede wszystkim ludzi mieszkających nad Zatoką Gwinejską. Swoje bogate zbiory zdjęciowe prezentuje na wystawach w całej Polsce.
Wystawy zorganizowane w ramach Wschodniego Festiwalu Fotografii:
Behind The Scenes: Sekrety Nocnej Sceny. W obiektywie Sergeya Melnitchenko
/czerwiec – wrzesień 2024/
Cykl „Behind the Scenes” Sergeya Melnitchenki został nagrodzony „Leica Oskar Barnack Newcomer Award 2017”. Artysta wykonał zdjęcia w jednym z klubów w Hong-Kongu, ukazując nieco ciemne strony, dziwną klientelę oraz aktorów i uczestników nocnych spotkań w sposób niezwykle sugestywny, bo od strony uczestnika.
Sergey Melnitchenko – urodzony w Mikołajowie w Ukrainie, były mistrz sportu w tańcach towarzyskich (2005). Absolwent inżynierii systemów komputerowych (2014). Fotografią zajmuje się od 2009 roku, w 2018 założył szkołę fotografii konceptualnej i artystycznej MYPH. Laureat prestiżowych nagród, m.in. „Leica Oskar Barnack Newcomer Award” (2017) i „Fotograf Roku” w Ukrainie (2012, 2013, 2016). Uczestniczył w ponad 150 wystawach oraz licznych targach i festiwalach na świecie. Członek fundacji „Alexander Tutsek-Stiftung” (od 2022) i „FUTURES” – talent Europejskiej Platformy Fotograficznej (2022). Jego prace znajdują się w kolekcjach na całym świecie.
Spektakl „Nieposkromienie” w obiektywie Krzysztofa Weremy
/czerwiec – wrzesień 2024/
Prezentowane na ekspozycji zdjęcia pochodziły ze spektaklu „Nieposkromienie” autorstwa Artura Pałygi w reżyserii Marii Pietruszy-Budzyńskiej w wykonaniu aktorów Teatroterapii Lubelskiej. Sztuka powstała na podstawie „Poskromienia złośnicy” Szekspira – sceny, wątki i postaci zostały skonfrontowane ze sprawami żyjących dziś w Polsce ludzi z niepełnosprawnościami.
Krzysztof Werema — fotograf i podróżnik z zawodu, archeolog z wykształcenia. Wyróżniony w International Photographer of the Year 2017, Px3 Paris 2015,2017, International Color Awards 2022, ND Awards 2022, oraz Annual Photography Awards 2022. Uwielbia portretować ludzi, w swojej pracy używa technik oświetlenia studyjnego oraz krótkich form filmowych. Prezentował swoje fotografie w Polsce, Australii, Irlandii, Wielkiej Brytanii i na Węgrzech. Artysta od wielu lat realizuje długoterminowy projekt „Ginące Plemiona”, którego etapy zamykają kolejne wystawy fotografii. Najnowsza inicjatywa „Po obu stronach Białego Nilu. Plemiona Sudanu Południowego” jest efektem podróży do najmłodszego państwa Świata w styczniu 2022 roku.
Ukraiński kostium teatralny XX-XXI wieku. Fotografie. Szkice. Kostiumy
/wrzesień – grudzień 2024/
To pierwsza wystawa artystyczna zaprezentowana w przestrzeniach Muszli Koncertowej w Ogrodzie Saskim w Lublinie. Ekspozycja była przeglądem ukraińskich kostiumów i projektów, które powstały od lat 20. XX wieku po czasy współczesne. Obejmowała prace ukraińskich artystów wywodzących się z różnych pokoleń, regionów, szkół i stylów — twórców najstarszych eksponatów, m.in.: Wadyma Mellera, Anatola Petryckiego, Myrona Kypriyana oraz współczesnych kostiumografów: Hanny Ipatievy, Oleny Polishchuk, Danyily Kolot, Nataliyi Rydvanetskiej, Olega Tatarynova, Inessy Kulchytskiej, kuratora projektu Bohdana Polishchuka. Na wystawie można było zobaczyć również prace utalentowanych studentów szkół artystycznych, którzy wkraczają na ścieżkę zawodową, takich jak: Vasylyna Bezheryanu, Anna Mashkovska, Maria Chornoshkur, Kateryna Marchenko, Kateryna Tyshchenko.
Wydarzenie to było częścią międzynarodowego projektu, zrealizowanego w partnerstwie z pozarządową organizacją Galeria Scenografii we Lwowie, Fundacją Rozwoju Marketingu Terytorialnego „PlaceID”, Muzeum Teatru, Muzyki i Kina w Kijowie oraz z Instytutem Ukraińskim, przy wsparciu Ukraińskiego Funduszu Kultury. Kuratorami projektu byli: Barbara Żarinow, Bohdan Polishchuk oraz Tetiana Rudenko.
Część wystawa była także zaprezentowana w budynku instytucji w Galerii Rozdroża.
„Rozdroża Fotografii OTFO”
/grudzień 2024 – luty 2025/
Ekspozycja była podsumowaniem efektów warsztatów fotografii otworkowej, prowadzonych przez Marcina Moszyńskiego, które odbyły się w listopadzie 2024 roku w ramach projektu finansowanego przez Krajowy Plan Odbudowy. Prezentowane prace skrywały opowieści o indywidualnych poszukiwaniach każdego uczestnika – o emocjach, fascynacjach i próbach uchwycenia świata na styku klasycznej technologii i współczesnej wrażliwości.
Muszla Koncertowa im Romualda Lipko w Ogrodzie Saskim
Muszla Koncertowa, usytuowana w malowniczym krajobrazie Ogrodu Saskiego przeznaczona jest do działalności kulturalnej i edukacyjnej. Posiada widownię amfiteatralną mieszczącą ok. 1000 miejsc siedzących. W okresie wiosenno-letnim organizowane są w niej wydarzenia z obszaru muzyki, teatru, tańca i sztuki cyrkowej. Nie brakuje tu eventów kameralnych, jak i masowych imprez estradowych. W sezonie 2024 roku na scenie Muszli Koncertowej pojawiły się kolejne edycje corocznych wydarzeń m.in.: Ogólnopolski Festiwal Sztuki Osób Niepełnosprawnych, Międzynarodowe Spotkania Folklorystyczne oraz inne wydarzenia Zespołu Pieśni i Tańca „Lublin” im. Wandy Kaniorowej, czy też koncerty organizowane przez Towarzystwo Muzyczne im. H. Wieniawskiego w Lublinie. Ponadto na scenie Muszli Koncertowej zagościła muzyka tradycyjna za sprawą warsztatów i potańcówek w ramach projektu Rozdroża Tradycji.
Ośrodek ROZDROŻA zorganizował we współpracy z Miastem Lublin dwa jubileuszowe koncerty Budki Suflera (15 i 16 czerwca 2024 roku) pn. „Czarodzieje i hipisi” wpisujące się w obchody 50-lecia działalności tego lubelskiego zespołu. Na scenie gościnnie pojawili się m.in. Józef Skrzek i Antymos Apostolis.
LUBLINALIA 2024
/2 – 4 maja 2024/
Trzydniowe Lubelskie Dni Kultury Studenckiej to największa impreza żaków w mieście, w 2024 roku organizowana przez Ośrodek ROZDROŻA. Wydarzenie odbyło się dzięki współpracy z samorządami studenckimi trzech lubelskich uczelni: Uniwersytetu Marii Curie Skłodowskiej, Uniwersytetu Medycznego oraz Uniwersytetu Przyrodniczego, oraz Miasta Lublin i sponsora głównego Perła – Browary Lubelskie S.A. Na scenie znajdującej się na terenie Browaru Perła wystąpili: Happysad, Krzysztof Zalewski, Mikromusic, Julia Romanyuk (zwyciężczyni XIV SPAM), Zeamsone, raperzy Avi i Kizo, Young Leosia, Lordofon, Organek, Pidżama Porno i Kayah. W przeciwieństwie do lat ubiegłych wydarzenie było biletowane, symboliczne wejściówki można było zakupić na platformie Biletomat. Jako organizator Ośrodek ROZDROŻA zadbał o logistykę i bezpieczeństwo całego eventu. Oprócz koncertów nie zabrakło warsztatów oraz wielu ciekawych atrakcji plenerowych. Lublinalia 2024 zostały docenione w plebiscycie na najlepsze juwenalia w Polsce, plasując się wśród nominowanych do nagrody „Pro Juventus” przyznawanej przez Parlament Studentów Rzeczpospolitej Polskiej.
ROZDROŻA TRADYCJI: warsztaty i potańcówki
/maj – grudzień 2024/
„To projekt, w którym sięgamy do korzeni istnienia i działań naszego Ośrodka ROZDROŻA. Poprzez cykl warsztatów odtwarzamy zwyczaje związane z kulturą tradycyjną, ludową, poszukujemy korzeni naszej kultury, rytuałów społecznych obecnych we współczesnym świecie. Sięgamy do fundamentów własnej tożsamości” – podkreśla dyrektor Piotr Franaszek.
Rozdroża Tradycji łączą tradycyjne formy kultury ludowej z nowoczesnymi metodami edukacyjnymi. W ramach projektu Ośrodek ROZDROŻA zrealizował cykl warsztatów z 5 modułów: archestra – warsztaty instrumentalne (prowadzenie Maciej Filipczuk), pieśni obrzędowe – warsztaty śpiewu (prowadzenie Olga Kozieł), Wiejsko-Miejska Pracownia Rękodzieła – warsztaty tradycyjnego włókiennictwa (prowadzenie Agnieszka Jackowiak), Lubelski Dom Tańca – warsztaty taneczne i potańcówki (prowadzenie Agata Turczyn) oraz letnie potańcówki „na dechach” (prowadzenie Piotr Zgorzelski i Agata Turczyn). Spotkania odbywały się w różnych lokalizacjach Lublina, angażując zarówno mieszkańców, jak i turystów. Warsztaty rękodzielnicze przybliżyły uczestnikom tradycyjne metody filcowania, przędzenia i tkania wełny, lnu czy bawełny.
Warsztaty instrumentalne tworzyły przestrzeń współpracy muzycznej, skierowanej głównie do skrzypków. Z kolei zajęcia taneczne skupiały się na nauce tradycyjnych tańców regionalnych oraz zasad zachowania na parkiecie. Kulminacją letnich spotkań tanecznych i muzycznych były potańcówki „na dechach” w Muszli Koncertowej w Ogrodzie Saskim, która stała się przestrzenią dla międzypokoleniowej integracji i wspólnej zabawy.
Koncepcję warsztatów Rozdroża Tradycji opracowali Maciej Filipczuk i Grzegorz Paluch.
Dodatkowo w ramach projektu powstały filmy szkoleniowe z zakresu rękodzieła, gry na skrzypcach, tańca tradycyjnego oraz śpiewu obrzędowego, dostępne na kanale YouTube oraz w mediach społecznościowych Ośrodka.
Projekt został dofinansowany ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury – państwowego funduszu celowego oraz ze środków Krajowego Planu Odbudowy.
16. Festiwal Sztuki w Przestrzeni Publicznej OPEN CITY „Mater:Ja” Lublin-Kraków
W 2024 roku Festiwal OPEN CITY odbył się po raz pierwszy w dwóch miastach jednocześnie: Krakowie i Lublinie, co pozwoliło na rozszerzenie kontekstu ekspozycji prac artystycznych o lokalne wątki. 16. edycja OPEN CITY pod hasłem „Mater:Ja” zmieniła spojrzenie na sztukę w przestrzeni publicznej, łącząc refleksję nad materialnością z introspekcją nad istotą ludzkiego „ja”.
Jak podkreśla jej kurator Piotr Franaszek, wystawa nawiązywała do nurtu nowego materializmu, który kwestionuje tradycyjne założenia humanizmu, postrzegające człowieka jako centralny punkt wszechświata i nadrzędny podmiot wobec innych form istnienia. Nowy materializm zwraca uwagę na własną historię i „ukryte życie” przedmiotów, poszerzając perspektywę poprzez ich pryzmat.
OPEN CITY – Kraków
/14 czerwca – 31 sierpnia 2024/
Dzięki współpracy z Urzędem Miasta Kraków i Agencją Rozwoju Miasta Krakowa oraz instytucjami kultury takimi jak: Akademia Sztuk Pięknych im. Jana Matejki w Krakowie, Krakowskie Biuro Festiwalowe i Muzeum Sztuki Współczesnej w Krakowie MOCAK Festiwal OPEN CITY po raz pierwszy zagościł w Krakowie, przekształcając przestrzeń dawnego Szpitala Uniwersyteckiego na Wesołej w pole artystycznych działań. Wystawa liczyła 54 prace — rzeźby, projekty multimedialne oraz interaktywne instalacje, które angażowały odbiorców, zachęcając ich do uczestnictwa w dialogu o relacji między ciałem a otoczeniem.
W wydarzeniu wzięło udział ponad 50 artystów z Polski i zagranicy m.in.: Zbigniew Libera, Zuzanna Janin, Krzysztof M. Bednarski, Leszek Lewandowski, Mariusz Tarkawian, Alexandre Perigot, Jerzy Kosałka, Antanina Slabodchykava, Grzegorz Bibro, Rafał Jakubowicz, Bohdan Ruciński, Janusz Bałdyga, Monika i Tomasz Bielakowie, Dawid Marszewski, Ula Pieregończuk, Anna Kołacka, Dariusz Sitek, Grzegorz Drozd, Krzysztof Sołowiej, Wojciech Radtke, Tomasz Krzpiet, David Černý, Radosław Skóra, Jacek JACX Staniszewski, Ron Aloni, Ukrainian Slide Project, Anne Mwitti, Belu-Simion Făinaru, Tomasz Wendland, Jarosław Koziara, Marie Jo Lafontaine, Robert Kuśmirowski, Grzegorz Klaman oraz artyści krakowscy z ASP i ZPAP, m.in. Jan Tutaj, Bartłomiej Struzik, Dobiesław Gała, Mariola Wawrzusiak, Józef Murzyn, Dawid Królicki, Robert Sowa, Karol Badyna, Andrzej Zwolak, Andrzej Franaszek, Paweł Jach, Maja Moroz, Andrzej Siek czy Janusz Wątor, a także artyści ze Składu Solnego: Bartolomeo Koczenasz, Nina Dziwoki, Mikołaj Rejs, Maria Wasilewska i Stanisław Koba.
OPEN CITY – Lublin
/28 września – 28 października 2024/
Lubelska edycja festiwalu OPEN CITY stanowiła rewers do krakowskiej, akcentując artystyczny dialog, który łączy oba miasta i ich przestrzenie, tworząc wspólną narrację o sztuce w miejskim kontekście. W Lublinie swoje prace zaprezentowali: Krzysztof M. Bednarski, Leszek Lewandowski, Andrzej Franaszek, Andrzej Szarek, Renata Szułczyńska, Bartolomeo Koczenasz, Grzegorz Klaman, Mariola Wawrzusiak, Paweł Jach, Bartłomiej Struzik, Dawid Królicki, Robert Sowa, Nina Dziwoki, Mikołaj Rejs, Jan Tutaj, Anna Drozd-Tutaj, Marcin Moszyński oraz Tomasz Wendland.
Dzięki współpracy zarówno z lokalnymi, jak i krakowskimi instytucjami obie odsłony Festiwalu przyciągnęły tysiące odwiedzających, stając się ważnymi wydarzeniem na mapie kulturalnej obu miast. Pokazały, jak sztuka może angażować i integrować społeczność, a także skłaniać do refleksji nad otaczającą rzeczywistością i przywracać znaczenie zapomnianym przestrzeniom miejskim. Podsumowaniem 16. edycji Festiwalu OPEN CITY była konferencja połączona z debatą na temat sztuki w przestrzeni publicznej, zorganizowana 5 grudnia w Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie.
Projekt został dofinansowany ze środków Krajowego Planu Odbudowy.
TransMission w Hanowerze
/16 sierpnia – 22 września 2024/
TransMission to polsko-niemiecki projekt, który – analogicznie do Festiwalu OPEN CITY – przekracza granice tradycyjnej wystawy i angażując mieszkańców oraz przypadkowych przechodniów, tworzy nowe formy interakcji ze sztuką w przestrzeni miejskiej.
Ośrodek ROZDROŻA w ramach projektu TransMission organizowanego przez Kunsthalle Hannover zaprezentował w Hanowerze kilka prac z festiwalowej kolekcji OPEN CITY, takich artystów jak: Grzegorz Klaman, Wojciech Radtke, Urszula Pieregończuk, Bohdan Ruciński, Jan Tutaj, Krzysztof Sołowiej, Monika i Tomek Bielakowie, Antanina Slabodchykava oraz Ukrainian Slide Project. Wystawa odbyła się w Städtische Galerie KUBUS oraz Kunsthalle Faust, gdzie widzowie mogli zobaczyć 25 instalacji artystycznych. Oprócz wymienionych obiektów wystawienniczych projekt obejmował przestrzeń publiczną pomiędzy nimi, którą wyznaczył bieg rzeki Leine.
Kuratorami TransMission ze strony niemieckiej byli: Harro Schmidt (KV Kunsthalle Hannover), Christiane Oppermann oraz Anne Prenzler (Städtische Galerie KUBUS, City of Hanover). Z kolei ze strony polskiej projekt kuratorowali: Tomasz Wendland (Mediations Biennale Foundation), Anna Tyczynska oraz Piotr Franaszek (Dyrektor OMIT ROZDROŻA).
Pierwsza lubelska odsłona Avant Art Festival
/3 – 5 października 2024/
Lublin dołączył do grona miast goszczących jeden z najbardziej eksperymentalnych i odważnych festiwali sztuki współczesnej – Avant Art Festival 2024. Realizacja wydarzenia była możliwa dzięki współpracy Ośrodka ROZDROŻA z Fundacją Avant Art, od 17 lat zaangażowaną w promocję awangardowych form sztuki w opozycji do popkultury i mainstreamu.
W ramach trzydniowego programu na scenie Galerii Labirynt wystąpili artyści o światowej renomie oraz polskie projekty z nurtu eksperymentalnej muzyki niezależnej. Wśród zaproszonych twórców znaleźli się m.in.: Mopcut, Mabe Fratti, Keiji Haino, PIMPON, Malediwy, Gerda, PÖ, TEST, BIG|BRAVE i DEAF KIDS.
Avant Art Festival od lat cieszy się uznaniem za nowatorskie podejście do muzyki, sztuki i performansu. Każda edycja wydarzenia łączy międzynarodowe projekty z lokalnymi artystami, tworząc unikalną platformę wymiany doświadczeń i dialogu międzykulturowego. Dyrektorem festiwalu jest Kostas Georgakopulos, a kierownictwo artystyczne edycji lubelskiej objął Grzegorz Paluch.
16. Festiwal Tradycji i Awangardy Muzycznej KODY
/20 – 23 listopada 2024/
Festiwal KODY od 17 lat łączy tradycję z awangardą, oferując nowatorskie podejście do muzyki. Ubiegłoroczna edycja, której kuratorem był Grzegorz Paluch, obejmowała dziesięć koncertów, w tym pięć światowych premier. Radical Polish Ansambl zaprezentował projekt „Nierozpoznana wieś”, łączący polską muzykę ludową z nowoczesnymi technikami kompozytorskimi. Francuski zespół La Tempête, pod kierownictwem Simona-Pierre’a Bestiona, wystąpił z projektem „Nocturnes: Hymny Bizantyjskie & Nieszpory Prawosławne”, łączącym starożytne pieśni z tradycją prawosławną. Na scenie pojawili się także słoweński Širom, Mateusz Kowalski w solowej odsłonie jako Sam Kowalski oraz Gary Gwadera z premierą „Daleko w Chicago. Suita Footberkowa”, wzbogaconą analogowymi wizualizacjami VJ-a Copy Corpo. Kolejne premiery to m.in. projekt „Lemplugged” Grzegorza Lesiaka, Rut i Piotra Damasiewicza, łączący muzykę łemkowską z improwizacją, „Full-On” Klary Lewis i Nika Colk Void z wizualizacjami Pedro Maii, immersyjny koncert Martyny Zakrzewskiej i Aleksandry Ołdak, interpretujących „Sonaty i Interludia” Johna Cage’a oraz debiut TAKKAK TAKKAK – duetu Shigeru Ishihary (Scotch Rolex) i J. „Mo’ong” Santoso Pribadi, który zaprezentował instrumenty z odzysku połączone z elektroniką.
W programie znalazły się także spotkania z artystami prowadzone przez dziennikarzy radiowej „Dwójki” oraz Noc Tańca pod wodzą Rodzinnej Orkiestry i Teatru Noiseband.
Wydarzenie dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury – państwowego funduszu celowego, w ramach programu „Muzyka”, realizowanego przez Narodowy Instytut Muzyki i Tańca oraz ze środków Krajowego Planu Odbudowy.
ROZDROŻA FOTOGRAFII – OTFO
/listopad – grudzień/
Ośrodek ROZDROŻA zorganizował kreatywne warsztaty fotograficzne — OTworkowa FOtografia, w trakcie których uczestnicy samodzielnie złożyli kartonowe aparaty typu camera obscura i za ich pomocą wykonali zdjęcie bez wizjera. Ta tradycyjna technika fotograficzna wymagała cierpliwości, poczucia czasu i uważnego patrzenia na świat. Warsztaty, skierowane do dzieci i dorosłych, odbywały się zarówno w pomieszczeniach, jak i na świeżym powietrzu. Ich efekty zostały zaprezentowane w wirtualnej galerii Ośrodka oraz na wspólnej wystawie w Galerii Rozdroża. Prace uczestników znalazły się także w powarsztatowym katalogu. Projekt został dofinansowany ze środków Krajowego Planu Odbudowy.
Festiwal Percepcje. Nowe Formy Sztuki
/listopad – grudzień 2024/
Festiwal Percepcje. Nowe Formy Sztuki to pierwsza edycja wydarzenia, które połączyło sztukę z nowoczesnymi technologiami, wykorzystując cyfrowe kompetencje do tworzenia nowego wizualnego świata oraz rozwijania znaczeń, niedostępnych dla tradycyjnych narzędzi teatralnych.
W ramach festiwalu zaprezentowano spektakle angażujące różne zmysły i wykorzystujące technologie takie jak AI, grafika 3D, VR oraz Internet. W programie znalazły się: „Światy możliwe” w reżyserii Krzysztofa Popiołka (Teatr KANA), „PO(*)ŁĄCZNOŚĆ. 2201: Odyseja społeczno-polityczna” w reżyserii Marcina Zbyszyńskiego oraz „NO-ONE SHOW” w reżyserii Jerzego Bielskiego (Futurists). Dodatkowo odbyła się wystawa „Ikony” grupy panGenerator, eksplorująca nowoczesne rytuały cyfrowe w kontekście sakralności i duchowości, zachęcając do refleksji nad wpływem technologii na codzienne życie. Pomysłodawczynią i kuratorką tego nowatorskiego projektu była Barbara Żarinow. Wydarzenie zostało zrealizowane dzięki dofinansowaniu ze środków Krajowego Planu Odbudowy.
O:TWÓRZ Miasto
/grudzień 2024/
Na terenie kompleksu TytonieArt w Lublinie powstała wystawa sztuki współczesnej pn. „Galeria w Przestrzeni Lublina – O:TWÓRZ Miasto” prezentująca prace takich artystów jak: Dariusz Sitek („Stół polski”), Mandla Reuter („Testis Temporum”), Dawid Marszewski („Cela”), Krzysztof M. Bednarski („Marks NLC — obłoki srebrzyste”), Bohdan M. Ruciński („Przejście”), Janusz Bałdyga („Oś powrotu 360 stopni”), Grzegorz Drozd („Translator”), Mikołaj Rejs („Dziewanna i Rokitnik”/ mural), Krzysztof Horała („ZOOM 150”/ mural).
Dzięki interaktywnym instalacjom mieszkańcy Lublina zostali zaproszeni nie tylko do oglądania sztuki, ale również do współtworzenia narracji związanych z miastem. Hasło „o:twórz miasto” zostało odczytane jako zachęta do angażowania się w proces budowania wspólnoty przez sztukę. Projekt został dofinansowany ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego z Funduszu Promocji Kultury w ramach programu „Sztuki Wizualne”.
Akademia na Rozdrożach /spotkania i wykłady/
Konferencja i debata pn. „Sztuka w przestrzeni publicznej”
/5 grudnia 2024/
W Auli Akademii Sztuk Pięknych im. Jana Matejki w Krakowie odbyła się konferencja pn. „Sztuka w przestrzeni publicznej”, będąca podsumowaniem 16. edycji Festiwalu OPEN CITY „Mater:Ja” oraz panel dyskusyjny w ramach projektu „O:twórz Miasto”. Uczestnicy rozmawiali o roli sztuki w kształtowaniu przestrzeni miejskiej, jej wpływie na życie mieszkańców oraz wyzwaniach, jakie stawia przed artystami i kuratorami w miejskim krajobrazie. Wydarzenie zgromadziło artystów, kuratorów, architektów oraz mieszkańców Krakowa, którzy wymieniali się refleksjami na temat interwencji artystycznych w przestrzeni publicznej. Dyskutowano również o wpływie sztuki na tożsamość miejsc i integrację społeczności lokalnych. Spotkanie otworzyli prof. dr hab. Andrzej Bednarczyk, rektor ASP w Krakowie oraz dyrektor naszego Ośrodka Piotr Franaszek, który opowiedział o Festiwalu OPEN CITY, którego był kuratorem oraz o powiązanym z nim projekcie „O:Twórz Miasto. Galeria w Przestrzeni Lublina”. W spotkaniu wzięli udział m.in.: prof. dr hab. Andrzej Bednarczyk, Roman Nieczyporowski (Akademia Sztuk Pięknych w Gdańsku), dr Kamil Kuzko (Akademia Sztuk Pięknych w Krakowie), Aleksandra Szymańska (Centrum Rozwoju Przemysłów Kreatywnych) oraz Katarzyna Olesiak (Prezes Zarządu ARMK), Joanna Warchoł (Prezes Związku Polskich Artystów Plastyków w Krakowie), Paweł Szczepanik (Pełnomocnik Prezydenta Miasta Krakowa ds. kultury) i Mikołaj Rejs (artysta i autor krakowskich murali), Wojciech Radtke oraz Tomasz Wendland. Wydarzenie poprowadził Piotr Franaszek.
Wykład Richarda Shustermana pt. „Filozofia jako sposób życia”
/6 grudnia 2024/
Ośrodek ROZDROŻA we współpracy z Wydziałem Artystycznym UMCS w Lublinie zorganizował wykład amerykańskiego filozofa Richarda Shustermana pn. „Filozofia jako sposób życia”. Shusterman przedstawił zagadnienia somaestetyki, łączącą ciało, umysł i doświadczenia estetyczne. Wydarzenie, które miało miejsce w auli Wydziału Politologii i Dziennikarstwa UMCS, stało się okazją do refleksji nad rolą ciała w sztuce oraz codziennym życiu, inspirując uczestników do nowego spojrzenia na filozofię i estetykę.
Duet Karałow/Noetinger: rezydencja, nagrania i koncert
/maj 2024/
Koncert Andrzeja Karałowa i Jérôme’a Noetingera był rezultatem ich wspólnej rezydencji artystycznej w Warszawie. Artyści, wykorzystując preparowany fortepian, syntezatory, magnetofon szpulowy Revox oraz analogowe efekty taśmowe, stworzyli materiał muzyczny, który został zaprezentowany 11 maja 2024 roku w Studio Polskiego Radia im. Władysława Szpilmana. W trakcie występu zaprezentowali zarówno utwory skomponowane, jak i improwizowane, poszerzając granice muzyki eksperymentalnej. Zarejestrowany materiał został wydany na płytach winylowych oraz w formie cyfrowej. Wydarzenie zostało także retransmitowane na antenie radiowej „Dwójki”. Projekt przyczynił się do wzmocnienia roli Ośrodka w promowaniu nowatorskich inicjatyw artystycznych.
Radical Polish Asambl „Nierozpoznana wieś”
/wrzesień 2024/
W dniach 12–15 września 2024 roku w studiu nagraniowym Polskiego Radia Radical Polish Asambl nagrał nowy album „Nierozpoznana wieś”, którego wydawcą jest Ośrodek ROZDROŻA. W skład zespołu weszli skrzypkowie i skrzypaczki: Maciej Filipczuk (kierownictwo muzyczne), Emilia Bolibrzuch, Łucja Siedlik, Maria Stępień, Mateusz Kowalski, Marcin Lorenc oraz Piotr Gwadera grający na dżazie — wiejskim zestawie perkusyjnym. Projekt został zrealizowany we współpracy z Programem II Polskiego Radia oraz Radiowym Centrum Kultury Ludowej. Prezentacja premierowego materiału odbyła się 20 listopada 2024 roku podczas 16. edycji Festiwalu Tradycji i Awangardy Muzycznej KODY w Lublinie.
Wydawnictwo ROZDROŻA
W 2024 roku Ośrodek ROZDROŻA wydał kilka publikacji związanych ze realizowanymi projektami.
Pierwszą z nich był dwuczęściowy album „OPEN CITY”, który powstał z okazji 16. edycji Festiwalu Sztuki w Przestrzeni Publicznej, odbywającej się w 2024 roku w Krakowie (14.06-31.08) i Lublinie (28.09-28.10). Katalogi pofestiwalowe zawierały prace czołowych artystów z Polski i zagranicy, a także teksty przybliżające ideę festiwalu oraz artykuły eksperckie dotyczące sztuki w przestrzeni publicznej i nowego materializmu.
Wydany został również katalog powystawowy „Mediations Biennale Azja – Europa w Artİstanbul Feshane”, dotyczący wydarzenia, którego Ośrodek ROZDROŻA był partnerem w 2023 roku. Wystawa odbyła się w Stambule, pod patronatem Działu Kultury Miasta Stambuł, z okazji 100-lecia utworzenia Republiki Turcji. Partnerami wydarzenia były także Instytut Adama Mickiewicza oraz instytucje ze Słowacji, Austrii oraz Japonii.
Ośrodek Międzykulturowych Inicjatyw Twórczych ROZDROŻA
ul. Peowiaków 12, 20-007 Lublin
Dyrektor Ośrodka ROZDROŻA: Piotr Franaszek
Główna księgowa: Anna Gutko
Zespół Ośrodka ROZDROŻA:
Adam Czaja, Mirosław Haponiuk, Anna Horyńska, Agnieszka Kozłowska, Krzysztof Makuch, Klaudia Olender, Agata Tomasik, Magdalena Zwolan, Barbara Żarinow
